مخالفهای داخلی و خارجی علیه امتیاز رویتر در تاریخ معاصر ایران، به دلایل مختلفی شکل گرفتند. امتیاز رویتر که به محمّد شاه قاجار در سال ۱۸۷۲ (۱۲۵۱ هجری) اعطا شد، به شرکت انگلیسی رویتر اجازه میداد که تمامی امور اقتصادی و مالی ایران را در دست گیرد، از جمله استخراج معادن، ساخت راههای ارتباطی و حتی بررسی و بهرهبرداری از منابع طبیعی کشور.
### مخالفان داخلی:
1. **علما و روحانیون**: بسیاری از علما و روحانیون با واگذاری امتیاز به یک شرکت خارجی مخالف بودند، زیرا این موضوع را تهدیدی برای استقلال و sovereignty کشور میدانستند. آنان اعتقاد داشتند که واگذاری چنین امتیازاتی به خارجیها موجب نفوذ بیشتر بیگانگان در امور کشور خواهد شد.
2. **تاجران و تجار**: تاجران ایرانی نیز نگران بودند که این امتیاز به ضرر منافع تجاری و اقتصادی آنها باشد. آنها معتقد بودند که شرکت خارجی به راحتی میتواند به قیمتهای بالاتر و فشار بیشتر بر روی کسبوکارهای ایرانی منجر شود.
3. **قشرهای مختلف مردم**: عمومیترین مخالفتها نیز در میان مردم عادی و قشرهای مختلف اجتماعی مشاهده میشد. آنها احساس میکردند که واگذاری چنین امتیازاتی، کشور را به سمت وابستگی بیشتر به بیگانگان میکشاند.
### مخالفان خارجی:
1. **روسیه**: امپراتوری روسیه که نگران نفوذ و قدرتگیری بریتانیا در ایران بود، به شدت با امتیاز رویتر مخالفت کرد. روسیه سعی داشت تا از گسترش قدرت انگلیس در منطقه جلوگیری کند و به همین خاطر، ضمن اعتراض به این امتیاز، به تحریک گروههای مختلف در ایران اقدام کرد.
2. **دیگر کشورها**: برخی دیگر از کشورها نیز نمیخواستند که یک کشور خاص (بریتانیا) قدرت و نفوذ بیشتری در ایران پیدا کند. این موضوع تعدادی از کشورهای دیگر را به واکنش واداشت.
### نتیجهگیری:
مخالفان داخلی و خارجی به دلیل تهدیدهایی که امتیاز رویتر ممکن بود برای استقلال و منافع ملی ایران ایجاد کند، به شدت علیه این امتیاز شعار دادند و در نهایت، این اعتراضات منجر به لغو امتیاز در سال ۱۸۷۳ (۱۲۵۲ هجری) شد. این واقعه یکی از نمونههای بارز ظهور ملیگرایی و حساسیت مردم ایران به مسائل اقتصادی و سیاسی کشور خود بود.